Selenium là gì và tác dụng của thuốc Selenium

Trong thực phẩm, selenium tồn tại chủ yếu dưới 2 dạng: selenomethionine trong thực vật và selenocysteine động vật. Khoảng 90% lượng selenium từ bữa ăn sẽ được hấp thụ.

Vai trò quan trọng nhất của selenium là chống oxy hóa. Đặc biệt selenium dưới dạng selenocysteine liên kết chặt chẽ với enzyme glutathione peroxidase ở bốn vị trí hoạt động. Enzyme này đảm nhiệm vai trò chính yếu trong việc bảo vệ cơ thể chống các gốc tự do và tổn thương oxy hóa. 

Những hợp chất chống oxy hóa khác cũng bắt buộc có selenium là selenoprotein P và selenoprotein W. Cả ba chất chống oxy hóa cũng như những chất chống oxy hóa khác có tác dụng kìm hãm những phản ứng gây sưng viêm (inflammation) vốn là nguyên nhân hàng đầu vì sao chúng ta bị các bệnh tim mạch. Chúng cũng giúp cơ thể phục hồi nhanh khi cơ thể bị tổn thương bao gồm các phản ứng trao đổi chất tự nhiên trong cơ thể vốn luôn tạo ra phân tử bức xạ.

Selenium cũng là một chất đối kháng của các kim loại nặng như chì, thủy ngân, nhôm và cadmium.

Selenium có nhiều dạng sử dụng. Các nghiên cứu cho thấy các muối vô cơ như selenite natri được hấp thu rất kémvà không đạt nhưng tác động sinh hóa mạnh như dạng muối hữu cơ, như selenomethionine và men bia giàu selenium. 

Do vậy chế phẩm bổ sung selenium hiện được ưa chuộng chứa thành phần selenium hữu cơ hoặc men bia giàu selenium.

Chế phẩm bổ sung selenium được sử dụng chủ yếu trong hỗ trợ chống oxy hóa. 

Để đánh giá vai trò quan trọng của selenium, chúng ta hãy tìm hiểu mối liên quan giữa selenium và ung thư, tăng cường khả năng miễn dịch, bệnh tim mạch, tình trạng viêm, quá trình hình thành đục thủy tinh thể, thai kỳ và trẻ sinh non.

Theo các nhà nghiên cứu y tế cho thấy thì việc thiếu hụt khóa chất selenium sẽ tăng cao khả năng bị ung thư rất nhiều vào cơ thể. Cũng theo nghiên cứu của bộ y tế thề giới thì việc sử dụng selenium bổ sung vào cơ thể sẽ hiệu quả cao hơn trên cơ thể nam giới mà đặc biệt với bệnh ung thư phôi hay các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa.

Việc nghiên cứu được các y bác sĩ thử nghiện trên súc vật và cho ra hiệu quả rất tốt trong việc hỗ trợ điều trị bệnh ung thư. Ửy ban nghiên cứu y học tại Hoa kỳ cho biết rằng: ” Việc sử dụng thuốc selenium hay bổ sung trong chế độ dinh dưỡng hằng ngày selenium sẽ giúp bảo vệ cơ thể chống lại các khối u do hàng loạt các chất sinh ung hóa học hiện nay”. Selenium giúp bảo vệ chống ung thư vú, đại tràng, ung thư gan và da.

Đục thủy tinh thể là một trong những nguyên nhân thường gặp của suy giảm thị trường và thị lực, gây ra gánh nặng rất lớn cho xã hội. Hiện nay phẫu thuật là phương pháp điều trị thông dụng nhất. Việc thiếu selenium là yếu tố nguy cơ cao hình thành đục thể, bản chất của đục t3 là do các tổn thương bởi các gốc tự do.

Cũng như các mô khác, thủy tinh thể phụ thuộc vào nồng độ tương ứng và hoạt động của hệ thống các men superoxide dismutase (sod), catalase, glutathione peroxidase, và nồng độ tương ứng của các vitamin chống oxy hóa như vitamin c, e và selenium. Việc bổ sung thuốc selenium phù hợp vào cơ thể rất quan trọng cho hoạt động của men glutathione peroxidase trong thủy tinh thể.

Bổ sung thuốc Selenium sẽ giúp nâng cao được khả năng miễn dịch trong cơ thể con người. Vì thuốc Thuốc Selenium đóng vai trò thiết yếu trong men glutathione peroxidase ảnh hưởng đến mọi thành phần của hệ miễn dịch, bao gồm sự phát triển và hoạt động của bạch cầu.

Thiếu hụt selenium gây ra ức chế chức năng miễn dịch, ngược lại nếu bổ sung selenium sẽ tăng cường và/hoặc phục hồi khả năng miễn dịch. Việc thiếu hụt Selenium sẽ làm giảm khả năng đề kháng chống nhiễm trùng, hậu quả của suy giảm chức năng bạch cầu và tuyến ức. Bổ sung 200mcg thuốc selenium mỗi ngày để có thể kích thích hoạt động và chức năng hai thành phần này.

Việc thiếu hụt 2 khoáng chất selenium và glutathione peroxidase sẽ tăng nguy cơ mắc phải cách bệnh viề viêm khớp, vảy nến hay các tình trạng viêm nhiễm khác trong cở thể. Vì do các gốc tự do, các chất oxy hóa, prostaglandin và leukotrien gây ra nhiều tổn thương mô thường thấy trong viêm khớp dạng thấp, nên thiếu hụt selenium dẫn đến thiếu hụt glutathione peroxidase càng làm cho các thương tổn nặng nề thêm. Glutathione peroxidase đặc biệt quan trọng trong ức chế sự hình thành của các prostaglandin và leukotrien của quá trình viêm.

Việc sử dụng đơn thuần thuốc selenium chưa cho thấy kết quả cao trên bệnh nhân viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, nếu sử dụng kết hợp giữa thuốc selenium và vitamin E sẽ đem lại hiệu quả rất khả quan cho bệnh nhân. Thường thì các bác sĩ sẽ khuyên dùng thuốc Selenium 50 – 200mcg và vitamin E 200 – 400 iu để điều trị hỗ trợ các tình trạnng viêm do tăng nhu cầu, giảm dự trữ selenium trong viêm và tăng cường khả năng chống oxy hóa của cả hai.

Bổ sung thuốc Selenium rất cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển bình thường của bào thai trong bụng mẹ. Nồng độ selenium có xu hướng giảm nhiều trong thai kỳ, đặc biệt trong 3 tháng cuối và cũng rất thấp ở trẻ sơ sinh vì thế mà để có một thai kỳ khỏe mạnh các bà mẹ nên bổ sung thêm thành phần thuốc Selenium. Việc thiếu hụt hàm lượng selenium ở trẻ sơ sinh củng sẽ gây nên hội chứng sids.

Thiếu hụt selenium và vitamin E gây ra “bệnh cơ trắng” (wmd) và đột tử trên các động vật thí nghiệm (con còn nhỏ). Bệnh cơ tim do thiếu selenium cũng tương tự như rối loạn ở tim trong bệnh keshan. “bệnh cơ trắng”, bệnh keshan và hội chứng sids có một số biểu hiện lâm sàng cũng như nền tảng mô bệnh học tương tự nhau – một vùng nhỏ ở tim bị tổn thương (hoại tử khu trú) có thể gây suy tim hoặc shock tim.

Cũng như các chất chống oxy hóa khác, thuốc selenium sẽ giúp ngăn ngừa những bệnh liên quan đến tim mạch và đột quỵ. Việc thiếu selenium sẽ làm tăng nguy cơ mắc phải các bệnh về tìm mạch còn mạnh mẽ hơn cả với bệnh ung thư. Sự suy giảm nồng độ selenium trong cơ thể dẫn đến suy giảm hoạt động của hệ thống men glutathione peroxidase.

Bổ sung thuốc selenium 97mcg mỗi ngày sẽ giúp làm tăng tỷ lệ hdl/ldl và ức chế sự kết tập tiểu cầu. Selenium hỗ trợ bệnh tim mạch trên bệnh nhân nghiện thuốc lá tốt hơn hẳn các nhóm khác. Selenium cần phải được sử dụng trong mọi liệu trình điều trị hậu nhồi máu cơ tim hay đột quỵ.

Bạn nên gọi y tế khẩn cấp nếu có bất kì triệu chứng quá liều khi dùng selenium nào sau đây xảy ra:

Tiêu chảy;

Móng tay yếu;

Hơi thở và mồ hôi có mùi tỏi;

Rụng tóc;

Khó chịu;

Ngứa da;

Buồn nôn và ói mửa;

Mệt mỏi bất thường và yếu.

Không phải ai cũng gặp các tác dụng phụ như trên. Có thể xuất hiện các tác dụng phụ khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các tác dụng phụ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ.

Nên dùng khoảng 50 – 200mcg selenium mỗi ngày cho người trưởng thành. Liều cao (>1000mcg/ngày) có thể gây ngộ độc. Trẻ em nên dùng 3,3mcg/kg cân nặng.

Cơ thể chúng ta chỉ cần một lượng nhỏ selenium. Liều khoảng 900mcg/ngày kéo dài có thể gây ngộ độc selenium, bao gồm các dấu hiệu như: trầm cảm, lo lắng bồn chồn, tính khí và cảm xúc không ổn định, buồn nôn, nôn, hơi thở và mồ hôi có mùi tỏi, và một số trường hợp rụng lông tóc và hư móng. Ngộ độc selenium cấp tính do nguồn gốc thực phẩm hiếm khi xảy ra.

Một số dưỡng chất chống oxy hóa khác có tác dụng hiệp đồng với selenium trong việc làm tăng hoạt động glutathione peroxidase. Việc hấp thu selenium bị cản trở bởi các kim loại nặng (chì, thủy ngân, cadmium,…), vitamin c liều cao (ảnh hưởng nhiều lên muối selenite natri hơn là lên các dạng selenium hữu cơ). Hấp thu selenium còn giảm khi nhập vào liều cao các muối khoáng khác, nhất là kẽm. Nhiều loại thuốc, đặc biệt là các thuốc hóa trị ung thư, làm tăng nhu cầu selenium.